EnglishArabicBulgarianChinese (Traditional)FrenchGermanRussianTurkishPersianGeorgian
Turc Laboratuvar

Fosfor Tayini (Spektrofotometrik)

Bitkilerin gelişimi bakımından mutlaka olması gereken besin maddeleri, karbon, azot ve fosfordur. Karbon ve azot atmosferik sistemlerle kazanılmaktadır. Ancak fosfor göllerde sınırlayıcı elementtir. Bir yüzey suyuna fosfor girdisinde artış olursa, bu durum sudaki alg yaşamını hızlandırmaktadır. Alglerin büyümesinde etkili olan fosfor en fazla tarımsal alanlarda yapılan gübreleme faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır (yüzde 80 oranında). Az miktarda deterjanlardan, hayvan atıklarından ve diğer kullanımlardan kaynaklanmaktadır.

Su ekosisteminde yer alan fosfor, kimyasal ve biyokimyasal dengenin anahtarı konumundadır. Sularda fosfor, genel olarak çeşitli fosfor bileşikleri halinde bulunmaktadır. Fosfor, hem doğal su ortamında hem de atıksu ortamında birçok reaksiyona neden olmaktadır. Dağlık alanlarda göllerde fosfor konsantrasyonu çok düşüktür. Bataklık ve humus bakımından zengin göllerde ise fosfor konsantrasyonu yüksektir. Kirlenmiş göllerde fosfor konsantrasyonu 1 μP/l seviyesinedir.

Çevre mühendisleri genelde sularda mevcut toplam fosforu oluşturan organik fosfor ve anorganik fosfor miktarları üzerinde durmaktadır. Toplam anorganik fosfor miktarı ise ortofosfat ve polifosfattan oluşmaktadır. Çeşitli fosfor veya fosfat miktarını tayin yöntemleri bulunmaktadır.

Evlerde sentetik deterjanlar kullanılmaya başlanmadan önce evsel atıksularında inorganik fosfor konsantrasyonu genelde 2 ile 3 mg/l ve organik fosfor konsantrasyonu 0,5 ile 1 mg/l arasında değişiyordu. Atıksularda insan kaynaklı inorganik fosfor, büyük oranda insan atığındaki proteinlerin parçalanmasından oluşmaktadır. İnsanlar tarafından atılan fosfor miktarı kişi başına ortalama 1,5 gr/gün’dür.

Sentetik detetrajanar kireç bağlayıcı olarak çok fazla polifosfat içermektedir. Bunların yapılarında ortalama yüzde 12 seviyesinde fosfor veya yüzde 50’nin üzerinde polifosfat bulunmaktadır. Evsel atıklarda fosfor miktarının artmasına bu durum neden olmuştur. Bu şekilde atıksularda fosfor konsantrasyonları üç kata kadar artmıştır.

Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal testler kapsamında spektrofotometrik yöntem ile fosfor tayini çalışmaları yapılmaktadır. Spektrofotometrik yöntem, atom, molekül veya iyonların, bir enerji düzeyinden diğerine geçerken emilen veya yayılan elektromanyetik ışın dalgalarının ölçülmesi esasına dayanmaktadır.